آیا میتوان بدون داشتن مدرک داروسازی، صاحب یک داروخانه شد؟ اگر این سؤال ذهن شما را هم درگیر کرده، باید بدانید که جوابش «بله» است. در سالهای اخیر، تغییراتی در قوانین تاسیس داروخانه ایجاد شده که امکان دریافت مجوز را برای برخی افراد غیرداروساز با رعایت شرایط خاص، کسب امتیاز کافی و عبور از فیلترهای سختگیرانه، نیز فراهم کردهاند. در ادامه قصد داریم راه و چاه گرفتن مجوز تاسیس داروخانه به غیر داروسازان، از امتیازبندیها و شرایط ثبتنام گرفته تا حواشی و چالشهای قانونی اخیر را بررسی کنیم. اگر به فکر سرمایهگذاری در حوزه سلامت و خرید مجوز داروخانه هستید و نمیدانید از کجا شروع کنید، این مطلب میتواند نقطه آغاز شما باشد.
آیا افراد غیر داروساز میتوانند اقدام به تاسیس داروخانه کنند؟
برای راهاندازی داروخانه، متقاضی باید مراحلی از جمله اطلاع از فرق داروسازی و فارماکولوژی، کسب حد نصاب امتیازهای مشخصشده در آییننامه، ثبتنام در سامانه غذا و دارو، دریافت تاییدیه و صدور پروانه تأسیس و نهایتاً بازرسی داروخانه توسط کارشناسان را پشت سر بگذارد.
در بخش کسب امتیاز، مدرک تحصیلی یکی از عوامل مؤثر محسوب میشود. طبق آییننامههای تاسیس داروخانه توسط غیر داروساز ۱۴۰۲ و حتی قبلتر از سال ۱۴۰۰، افراد با هر نوع مدرک تحصیلی امکان ثبت درخواست برای پروانه داروخانه را داشتند. اما آییننامه سال ۱۴۰۰، صدور این مجوز را منحصراً به دارندگان مدرک داروسازی محدود کرده است بهطوریکه افرادی با مدرک غیرمرتبط دیگر نمیتوانند برای دریافت این مجوز اقدام نمایند. این آییننامه، عملاً تأسیس داروخانه توسط افراد غیر داروساز را ممنوع اعلام کرده است.
همچنین طبق همین آییننامه که حال میتوان آن را به آییننامه تاسیس داروخانه توسط غیر داروساز ۱۴۰۴ نیز بسط داد، شرط داشتن مدرک کارشناسی تا دکترای داروسازی برای دریافت مجوز الزامی است. افزون بر این، هر داروساز فقط مجاز به دریافت پروانه یک داروخانه است. چنانچه فرد متقاضی، پیشتر مجوز تأسیس مرکز درمانی دیگری را دریافت کرده باشد، امکان صدور مجوز داروخانه برای او وجود ندارد.
با این حال، آییننامه تصریح میکند آن دسته از افراد غیر داروساز که پیش از سال ۱۴۰۰ موفق به دریافت مجوز و تأسیس داروخانه شدهاند، همچنان میتوانند به فعالیت خود ادامه دهند و مجوز آنها باطل نخواهد شد. پس بدون شک امکان دریافت مجوز تاسیس داروخانه برای همه افراد وجود دارد.
شرایط لازم برای تاسیس داروخانه توسط غیر داروسازان چیست؟
تأسیس داروخانه در ایران تابع آییننامهها و مقررات تعیینشده توسط وزارت بهداشت است. برای این منظور، افراد متقاضی باید شرایط مشخصی را رعایت کرده و حد نصاب امتیازات تعیینشده را کسب نمایند. بر اساس قانون جدید و جدیدترین شرایط تاسیس داروخانه 1404، برخی اصلاحات در این روند صورت گرفته است.
برای دریافت موافقت اصولی تأسیس داروخانه، شرایطی الزامی است. در این میان اطلاع دقیق و اصولی از تفاوت کلیدی بین داروخانه های خصوصی و زنجیره ای میتواند کمکرسان شما باشد. افراد غیرداروساز که قصد تأسیس داروخانه دارند باید تابعیت ایران را داشته و متدین به یکی از ادیان رسمی کشور باشند. همچنین داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت برای آقایان، نداشتن سوءپیشینه کیفری، نداشتن اعتیاد و ارائه محل پیشنهادی برای داروخانه نیز الزامی است. علاوه بر شرایط عمومی، متقاضیان باید امتیازاتی را دارا باشند. این امتیازات در جدولی مشخص تعریف شده و هر متقاضی با محاسبه مجموع امتیازات خود میتواند شانس دریافت مجوز تأسیس داروخانه را افزایش دهد. در راستای مجوز داروخانه به غیر داروساز شرایطهای مختلفی وجود دارد که در ادامه هریک را بررسی کردهایم:
شرایط تاسیس داروخانه برای غیرداروساز با توجه به مدرک تحصیلی
یکی از شاخصهای اصلی در فرآیند امتیازدهی جهت اخذ مجوز تأسیس داروخانه برای افراد غیرداروساز، مدرک تحصیلی است. افرادی که حداقل مدرک دیپلم دارند، میتوانند وارد فرآیند دریافت مجوز شوند. میزان امتیاز اختصاص یافته به هر مدرک، بسته به سطح تحصیلات، متفاوت است و هرچه مدرک تحصیلی بالاتر باشد، امتیاز بیشتری به متقاضی تعلق میگیرد. جدول زیر، جدول امتیاز مدرک تحصیلی برای اخذ مجوز داروخانه به غیر داروساز و تأسیس داروخانه است:
نوع مدرک تحصیلی
میزان امتیاز
میزان امتیاز
500
مدرک دانشگاهی در رشتههای غیر علوم پزشکی
600
مدرک کاردانی یا کارشناسی در رشتههای علوم پزشکی
800
مدرک کارشناسی ارشد یا بالاتر در علوم پزشکی
1000
مدرک کارشناسی داروسازی
1600
مدرک کارشناسی ارشد داروسازی
1750
مدرک دکترای عمومی داروسازی
2000
مدرک دکترای تخصصی داروسازی با پایه داروسازی
2200
شرایط تاسیس داروخانه توسط غیر داروسازان عضو خانواده ایثارگران
بر اساس ضوابط موجود، افرادی که فاقد مدرک داروسازی هستند اما عضو خانواده ایثارگران محسوب میشوند، میتوانند از امتیازات ویژهای در فرآیند تأسیس داروخانه بهرهمند شوند. این امتیازها براساس نوع نسبت ایثارگری و میزان آن تعیین میگردد:
- رزمندگان دفاع مقدس به ازای هر ماه حضور در جبهه (از ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ تا ۳۱ شهریور ۱۳۶۷): ۱۰ امتیاز
- جانبازان با ۲۵ درصد جانبازی: ۵۰ امتیاز
- هر ۵ درصد افزایش جانبازی: ۳۰ امتیاز
- جانبازان بالای ۷۰ درصد: ۳۰۰ امتیاز
- فرزند شهید: ۳۰۰ امتیاز
- همسر، پدر، مادر شهید: ۲۰۰ امتیاز
- برادر یا خواهر شهید: ۵۰ امتیاز
- تنها برادر یا تنها خواهر شهید: ۱۰۰ امتیاز
- همسر یا فرزند جانباز ۷۰٪ یا بالاتر / آزاده (در صورت بومی بودن استان و شهرستان) : ۲۰۰۰ امتیاز
- جانباز ۵۰٪ یا آزاده (در صورت بومی بودن استان و شهرستان) : ۲۰۰۰ امتیاز
• همسر، پدر، مادر، فرزند شهید (در صورت بومی بودن استان و شهرستان): ۲۰۰۰ امتیاز
شرایط تاسیس داروخانه برای افراد غیر داروساز بومی و غیر بومی
افرادی که در استان یا شهرستان محل درخواست مجوز داروخانه بومی محسوب میشوند، شرایط آسانتری برای دریافت این مجوز دارند. بومی بودن متقاضی به معنای تولد در همان محل یا داشتن حداقل پنج سال سابقه کار مستمر در زمینههای مرتبط با داروسازی یا پنج سال تحصیل در یکی از مقاطع تحصیلی در آن استان یا شهرستان است. در ادامه، جدول امتیاز بومی بودن برای متقاضیان تأسیس داروخانه را آوردهایم:
شرح بومی بودن متقاضی
میزان امتیاز
بومی بودن در استان محل تقاضا
500
بومی بودن در شهرستان محل تقاضا
100
حداکثر امتیاز بومی بودن استان و شهرستان
150
شرایط تاسیس داروخانه باتوجه به شهر
جالب است بدانید که درآمد دکتر داروساز یکی از دلایلی است که بیشتر افراد برمبنای آن تصمیم به تاسیس داروخانه میگیرند. امتیازدهی برای تأسیس داروخانه براساس جمعیت شهر محل درخواست متفاوت است. هرچه جمعیت شهر بیشتر باشد، امتیاز بیشتری به آن اختصاص داده میشود. در صدر این امتیازبندی، شهر تهران با ۲۸۵۰ امتیاز قرار دارد که نشاندهنده ظرفیت بالای این شهر برای راهاندازی داروخانه است. سایر شهرها نیز بر اساس جمعیتشان به ترتیب زیر امتیاز میگیرند:
- شهرهایی با جمعیت یک میلیون نفر و بیشتر: ۲۸۰۰ امتیاز
- شهرهایی با جمعیت بین ۵۰۰ هزار تا یک میلیون نفر: ۲۷۰۰ امتیاز
- شهرهایی با جمعیت بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار نفر: ۲۶۰۰ امتیاز
- شهرهایی با جمعیت بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر: ۲۴۰۰ امتیاز
- شهرهایی با جمعیت بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار نفر: ۲۲۰۰ امتیاز
- شهرهایی با جمعیت کمتر از ۵۰ هزار نفر: ۲۰۰۰ امتیاز
در صورتی که در یک شهر یا روستا متقاضی با حد نصاب امتیاز لازم وجود نداشته باشد، دانشگاه علوم پزشکی محل میتواند با انتشار آگهی در یکی از روزنامههای سراسری و تعیین مهلت یک ماهه برای اعتراض، مجوز تأسیس داروخانه را به فردی که بالاترین امتیاز را کسب کرده، اعطا نماید. برای اداره صحیح یک داروخانه توصیه میشود از میزان حق فنی داروخانه 1404 و سالهای بعدی اطلاع پیدا کنید.
برای اخذ مجوز تاسیس داروخانه به غیر داروسازان چه مدارکی لازم است؟
برای تأسیس داروخانه توسط غیر داروساز، متقاضی باید مجموعهای از مدارک و شرایط را ارائه کند. مدارک لازم برای تاسیس داروخانه توسط غیر داروساز به شرح زیر است:
- کارت پایان خدمت، معافیت یا گواهی اشتغال در نیروهای مسلح
- گواهی عدم اعتیاد به مواد مخدر
- گواهی عدم سوءپیشینه
- معرفی مکان داروخانه و تایید آن توسط کارشناسان
- مدارک مسئول فنی شامل شناسنامه، کارت ملی، مدرک داروسازی معتبر، گواهی عدم سوءپیشینه و اعتیاد، کارت پایان خدمت یا معافیت، دوره آموزشی قوانین دارویی، تأیید اقامت در منطقه، کارت نظام پزشکی، گواهی بازآموزی، معرفینامه موسس، نامه پذیرش مسئولیت فنی
- مدارک برای پروانه اشتغال مسئول فنی مانند مدارک هویتی، کارت پایان خدمت یا معافیت، گواهی عدم نیاز ساعات اداری، تأییدیه کمیسیون امور داروخانهها، گواهی صلاحیت حرفهای، کارت نظام پزشکی، تعهد اقامت در منطقه
- مدارک برای مجوز بهرهبرداری شامل موافقت اصولی، تعیین مسئول فنی در سامانه، تعهدنامه محضری ملک، بازدید محل، سند مالکیت یا اجارهنامه، رسیدهای پرداخت هزینههای قانونی
مراحل تاسیس داروخانه توسط غیر داروسازان چیست؟
مراحل تاسیس داروخانه توسط غیر داروسازان یک روند چند مرحلهای و پیچیده است که با کسب حد نصاب امتیازهای آییننامه آغاز میشود و شامل تکمیل مدارک و ثبتنام در سامانه غذا و دارو میگردد. پیش از همه این موارد اطلاع از از اینکه داروخانه خصوصی چیست؟ و چه فرقی با نوع دولتی دارد، بسیار به شما در مسیر اخذ مجوز کمککننده خواهد بود.
پس از بررسی مدارک توسط کمیسیون مربوطه و صدور تأییدیه، مؤسسان باید محل مناسبی برای داروخانه فراهم کرده، آن را تجهیز کنند و تکنسین مجرب را استخدام نمایند. همچنین، رعایت تعرفهها مانند حق فنی داروخانه ۱۴۰۴ از ضروریات است. در نهایت، پس از افتتاح، بازرسی نهایی انجام میشود تا مجوزهای لازم صادر گردد. مراحل اصلی به شرح زیر هستند:
- ثبتنام و ارائه مدارک شامل فرم درخواست، مدارک تحصیلی، شناسایی و حرفهای
- بررسی امتیازات و شرایط بر اساس آییننامه
- دریافت موافقت اصولی تاسیس داروخانه
- انتخاب و تایید محل داروخانه طبق ضوابط منطقهای
- اخذ مجوز تاسیس و بهرهبرداری پس از طی مراحل قانونی
جمعبندی
مجوز تاسیس داروخانه به غیر داروسازان با رعایت شرایط خاص و کسب امتیاز کافی طبق آییننامههای وزارت بهداشت امکانپذیر است، اما از سال ۱۴۰۰ به بعد، صدور مجوز برای دارندگان مدرک داروسازی محدود شده است و افراد غیر داروساز جدید نمیتوانند درخواست دهند.