اسهال در کودکان و نوزادان یکی از مشکلات گوارشی است که در این گروه سنی بسیار شایع می باشد و هر از گاهی به سراغشان می آید. اسهال کودک باعث می شود که بدن همراه با مدفوع آب زیادی دفع نماید، در نتیجه بدن به طور ناگهانی با مشکل کم آبی مواجه می شود که وضعیتی فوق العاده خطرناک برای سلامتی است. کودکان و نوزادان در مقابل چنین وضعیتی به شدت آسیب پذیر هستند و ابتلا به این بیماری می تواند لطمه های جبران ناپذیری به سلامتی آنها وارد کند و در موارد شدیدتر مرگ هم به دنبال خواهد داشت.
یکی از شایع ترین علل مرگ و میر کودکان و نوزادان در گذشته، اسهال و کم آبی بود که به دنبال آن ایجاد می شد. به همین دلیل مواردی از قبیل اسهال در کودک و نوزاد نیاز به توجه ویژه و رسیدگی های فوری پزشکی دارند و باید سریعا علت آن را یافت و درمان آن را آغاز نمود. اگر شما هم با مشکل اسهال در کودکتان مواجه شده‌اید توصیه می کنیم تا انتهای مقاله همراه ما باشید تا شما را به‌طور کامل درباره علل ایجاد اسهال، علائم، راه‌های پیشگیری و نحوه درمان اسهال آشنا کنیم.
شناخت اسهال
اسهال به وضعیتی اطلاق میشود که مدفوع بافت شل و آبکی داشته باشد. این مشکل معمولا در اثر آلودگی باکتریایی یا ویروسی، مانند عفونت یا مصرف غذا یا آب آلوده به‌وجود می‌آید.
اسهال به دو صورت حاد و مزمن ظاهر میشود. در حالت حاد، معمولا در یک یا ۲ روز خود به خود بهبود می‌یابد و معمولا ناشی از ذرات آلوده به باکتری یا ویروس است. در مواجهه با اسهال طولانی مدت که چند هفته ادامه دارد، احتمال دارد نشانگر مشکلات جدی‌تری در سلامتی فرزند شما باشد.
علل متداول اسهال شامل آلودگی با باکتری، ویروس، سندرم روده تحریک‌پذیر یا بیماری‌های روده‌ای مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون می‌شوند. در هر صورت، توجه‌به علت اصلی و درمان مناسب آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
کم‌آبی بدن کودک در اثر اسهال
کم‌آبی یکی از نگران‌کننده‌ترین عوارض اسهال در کودکان است. کم‌آبی شدید نوزاد را مستعد بروز تشنج، آسیب به مغز و یا حتی مرگ می‌کند. در صورت اسهال کودک شش‌ماهه و کمتر، از شیر مادر و محلول‌های موسوم به ORS برای تغذیه و رفع کم‌آبی بدن نوزاد استفاده کنید. آب معمولی نمی‌تواند همه نیازهای بدن به مواد معدنی مانند سدیم، پتاسیم و سایر مواد مغذی کافی را به بدن کودک دلبند شما برساند.
در اسهال کودکان دو ساله و بالاتر، علاوه بر محلول ORS، بستنی یخی و موارد دیگری که دکتر اسهال کودکان تجویز می‌کند می‌تواند در رساندن آب و املاح به بدن کودک کمک‌حال شما باشد. علائم کم‌آبی بدن به‌صورت زیر است:
- سرگیجه و احساس سبکی در سر
- دهان خشک و چسبنده
- ادرار زرد تیره یا ادرار بسیار کم و عدم ادرار
- اشک کم یا عدم وجود اشک به هنگام گریه‌کردن
- پوست سرد و خشک
- کمبود انرژی
معرفی انواع قرص ضد اسهال و دل پیچه
علل ابتلا به اسهال کودکان
فاکتورهای زیادی می‌تواند در شکل‌گیری اسهال شدید در کودکان دخیل باشد. برخی از این عوامل رایج از قرار زیر هستند:
- عفونت‌های باکتریایی
- عفونت‌های ویروسی (عفونت‌ها: عفونت‌های حاصل از ویروس‌هایی مانند روتاویروس، باکتری‌هایی مانند سالمونلا و انگل‌هایی مانند ژیاردیا. ویروس‌ها اصلی‌ترین دلیل اسهال کودکان به‌شمار می‌روند)
- مشکل در هضم برخی مواد غذایی (عدم تحمل غذا)
- واکنش سیستم ایمنی بدن به بعضی غذاها (آلرژی غذایی)
- پارازیت‌ها و انگل‌هایی که از طریق غذا و آب وارد بدن می‌شوند
- واکنش‌های دارویی (داروهایی مانند مسهل‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها در کودکان نیز مانند بزرگسالان ایجاد آلرژی و اسهال می‌کنند)
- مشکلات مربوط به فعالیت معده و روده هستند، مانند سندرم روده تحریک‌پذیر
- بیماری‌های التهابی روده
- مسمومیت غذایی
- بیماری‌هایی مانند کرون، کولیت اولسراتیو و سلیاک
- عمل جراحی معده و کیسه صفرا
انواع روش های درمان یبوست و پاکسازی روده
علائم بیماری اسهال در کودکان
علائم اسهال نوزادان بسته به سن، مدت‌زمانی که بیماری طول می‌کشد و شدت بیماری ممکن است متفاوت باشد. با این حال علائم رایج و شناخته‌شده اسهال در اطفال به شرح زیر است:
- درد شکم
- نفخ
- حالت تهوع
- فوریت در اجابت مزاج
- تب
- اسهال خونی
- از دست رفتن مایعات بدن (دهیدراته‌شدن)
- بی‌اختیاری مدفوع
راه های درمان اسهال کودکان
درمان سریع اسهال کودکان بدون شک در اولویت است. برای درمان اسهال ابتدا باید علت آن به‌درستی تشخصی داده شود. برای تشخیص بیماری با توجه به علائم کودک از انواع معاینه‌های بالینی، آزمایش‌های خون، مدفوع و ادرار استفاده میشود.
اقداماتی که می‌توان برای بهبود سریع شرایط کودک در زمان اسهال انجام داد از قرار زیر است:
- تغییر رژیم غذایی کودک با هدف رساندن منابع آبی و نوشاندن هرچه بیشتر مایعات به کودک: مصرف مایعات گازدار مانند آبمیوه و نوشابه و آب لوله‌کشی تصفیه‌نشده یا آب نجوشیده در زمان اسهال باعث بدتر شدن شرایط خواهد شد. در صورت نیاز و شدت بیش‌ازحد کم‌آبی در بدن کودک، تزریق مایعات به‌صورت وریدی در دستور کار قرار خواهد گرفت. استفاده از محلول الکترولیت شامل آب، قند و نمک بسیار مؤثر خواهد بود.
- مصرف پروبیوتیک برای درمان اسهال کودکان: در پروبیوتیک‌ها باکتری‌های سالمی موسوم به لاکتوباسیل زندگی می‌کنند که به بهبود سریع دستگاه گوارش کودک کمک می‌کنند. مهم‌ترین منبع غذایی حاوی پروبیوتیک در دسترس برای کودکان، ماست است. همچنین انواع مکمل‌های پروبیوتیک در قالب کپسول، قرص و گرانول در دسترس هستند.
- رژیم غذایی مناسب: در پاسخ به این سؤال که برای اسهال کودکان چه غذایی خوب است، باید به سن نوزاد رجوع کرد. مناسب ترین تغذیه برای نوزادان در زمان اسهال، شیر مادر خواهد بود. در مورد کودکان بزرگ‌تر، رژیم غذایی شامل موز، لبنیات، ORCها و غذاهای حاوی نشاسته بسیار مؤثر هستند.
- دارو برای اسهال کودکان: در داروخانه‌ها انواع قرص اسهال کودکان، شربت اسهال کودکان، پودر ضد اسهال کودکان، شربت اسهال کودکان بالای دو سال، انواع قطره و آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان اسهال کودکان موجود است که با تجویز دکتر گوارش اطفال قابل خریداری هستند.
معرفی قوی ترین داروی ضدسرفه کودکان
غذای مناسب برای درمان اسهال کودکان چیست؟
برای درمان اسهال کودکتان بهتر است از غذاهایی که در ادامه نام می‌بریم استفاده کنید:
- گوشت گاو، مرغ، ماهی و گوشت بوقلمون آب‌پز یا کبابی؛
- تخم مرغ پخته؛
- موز؛
- سیب زمینی پخته؛
- سس سیب؛
- نان پخته شده با آرد سفید؛
- برنج سفید؛
- پاستای سفید؛
- غلات مانند بلغور، جو دوسر و دانه‌های ذرت؛
- پنکیک و وافل تهیه شده با آرد سفید؛
- سبزیجات پخته شده مانند هویج، لوبیا سبز، قارچ، چغندر و کدو؛
- کلوچه.
چه غذایی برای اسهال کودکان مناسب نیست؟
- لبنیات: به طور کلی لبنیات ممکن است اسهال کودک شما را بدتر کند به همین دلیل بهتر است از شیر، پنیر و ماست کم‌چرب استفاده کنید. اگر خواستید می‌توانید کمی دوغ به همراه نمک نیز به کودکتان بدهید.
- غذای سرخ‌شده: در زمان اسهال به هیچ عنوان به کودکتان غذای سرخ‌شده، فرآوری‌شده و فست‌فود ندهید زیرا این غذاها برای معده و روده او سنگین هستند.
- آبمیوه و مایعات کافئین‌دار و گازدار: برای تامین املاح بدن کودکتان در زمان اسهال از آبمیوه، چای و نوشابه‌های گازدار استفاده نکنید زیرا معده و او را دوباره تحریک می‌کنند.
معرفی کپسول مولتی دیلی و اثرات مهم آن بر بدن
راه‌های پیشگیری از اسهال کودکان
برای پدر و مادرهایی که کودکان پرانرژی و بازیگوش دارند، کمی سخت است که بخواهند آنها را از دام ویروس‌ها و باکتری‌ها دور نگه دارند. طبیعتاً کودکان این خانواده‌ها بیشتر به اسهال مبتلا می‌شوند. در چنین شرایطی بهترین راه پیشگیری از اسهال کودکان، تدابیر بهداشتی است.
والدین باید حواسشان به موارد زیر باشد تا کارشان به مرحله درمان اسهال کودکان نرسد.
- شست‌وشوی دست: به کودکان یاد بدهید که قبل از هر وعده غذایی، بعد از رفتن به دستشویی و بعد از بازی با وسایلشان یا بازی با خاک و حیوانات، حتماً دست‌های خود را با آب و صابون به خوبی بشویند.
- مصرف آب و غذای سالم: مطمئن شوید که آبی که کودکان می‌نوشند، آب آشامیدنی تصفیه شده است و غذاهایی که به کودکان می‌دهید به درستی پخته شده، فاسد و تاریخ گذشته نیستند.
- شیر مادر را قطع نکنید: اگر نوزاد شیرخواره دارید که هنوز شش ماهش تمام نشده، توصیه پزشکان این است که شیر مادر را قطع نکنید. شیر طبیعی مادر حاوی آنتی‌بادی‌ها و مواد مغذی است که می‌تواند سیستم ایمنی نوزاد را تقویت کند و از ابتلا به عفونت‌ها و اسهال جلوگیری کند.
- بهداشت مواد غذایی: غذاها را در دمای مناسب نگه دارید. از غذاهای فاسد و تاریخ گذشته استفاده نکنید. میوه‌ها و سبزیجات را قبل از مصرف به خوبی بشویید و مطمئن شوید که غذاهای نیم‌پخته یا خام مانند ماهی را به کودکان نمی‌دهید.
- واکسیناسیون: برنامه واکسیناسیون منظم برای کودکان می‌تواند در پیشگیری از برخی از عفونت‌ها و ویروس‌هایی که اسهال را در آنها ایجاد می‌کند، تاثیرگذار باشد؛ پس رعایت زمانبندی واکسیناسیون کودکان را جدی بگیرید.
افزودن دیدگاه