آبله مرغان یکی از بیماری‌های ویروسی شایع در بین کودکان است که نشانه‌های یکسانی در همه کودکان دارد. مهم‌ترین ویژگی این بیماری ویروسی، واگیر بودن شدید آن است. این بیماری را می‌توان عفونتی دانست که تنها یک بار و در کودکی یا نوجوانی فرد را مبتلا می‌کند. با این حال ممکن است افراد در بزرگسالی نیز به آبله مرغان مبتلا شوند. آیا شما از علائم بیماری آبله مرغان، عوارض این بیماری در بزرگسالان و مراحل بهبودی آن اطلاع دارید؟ بیماری ویروسی آبله مرغان با علائم خاصی آغاز می‌شود. در ادامه به شکل جوش‌های آبله مرغان و اینکه چگونه بفهمیم که آبله مرغان گرفته‌ایم خواهیم پرداخت.
معرفی بیماری آبله مرغان
این بیماری ویروسی در اثر ویروس واریسلا زوستر ایجاد می‌شود. آبله مرغان باعث ایجاد بثورات پوستی و تاول‌های کوچک می‌شود که با خارش شروع شده و به شکل جوش در می‌آیند. اغلب در ابتدا قسمت‌های صورت، سینه و پشت درگیر علائم اولیه شده و در طول بیماری نیز ممکن است تا ۵۰۰ تاول در بدن فرد ایجاد شود.
واگیر بودن بیماری آبله مرغان
یکی از سؤالات مهم بعد از ابتلای کودک به بیماری آبله مرغان این است که آبله مرغان تا چند روز واگیر دارد؟ دوره نهفتگی این بیماری ویروسی بین ۱۰ تا ۲۱ روز است و پس از آن علائم اولیه ظاهر می‌شوند. کودکان مبتلا به این بیماری یک الی دو روز پیش از ظاهر شدن علائم اولیه می‌توانند این ویروس را انتقال دهند. نحوه انتقال نیز تماس با تاول‌های فرد بیمار و یا استنشاق هوایی است که پیش از این فرد آلوده در آن عطسه یا سرفه کرده است.
علائم آبله مرغان؛ علائم ساده و عوارض جدی
چگونه بفهمیم که ابله مرغان گرفته ایم؟ علائم آبله مرغان خفیف اغلب اندک بوده و با کاهش اشتها، خستگی بی‌حوصلگی و احساس ناخوشی و بدخلقی در کودک و یا بزرگسال همراه است. این علائم در کودکان در موارد رایج و شدیدتر شامل تب بالای 39 درجه، درد عضلانی، سرفه و آبریزش بینی، خارش پوست، حالت تهوع، کاهش اشتها و بروز راش‌های قرمز و ملتهب است.
آبله مرغان در بزرگسالی
امکان ابتلا به این بیماری ویروسی در بزرگسالی نیز وجود دارد. اگرچه درمان این بیماری در بزرگسالان نیز شبیه روش درمانی آن در کودکیست، اما اهمیت آن بیشتر است. زیرا عوارض آبله مرغان در بزرگسالی بیشتر خواهد بود. همچنین برای درمان نیز باید از دارو‌های ضد ویروس استفاده کرد. ممکن است کسانی که به آبله مرغان مبتلا می‌شوند پس از سال‌ها همچنان این ویروس را به همراه داشته باشند و بعد‌ها این ویروس خود را به صورت بیماری زونا نشان دهد.
واگیر بودن بیماری آبله مرغان
برای درمان آبله مرغان نمی‌توان نسخه خاصی پیچید. استراحت، استفاده از دارو‌های مسکن و نوشیدن مایعات زیاد می‌تواند به درمان این بیماری کمک کند. در صورت شدید بودن بیماری ممکن است دکتر دارو‌های ضد ویروسی را تجویز کند. اغلب برای کاهش تب نیز از استامینوفن استفاده می‌شود. مدت زمان خوب شدن آبله مرغان در نوزادان کودکان و بزرگسالان با یکدیگر متفاوت بوده و اغلب این زمان در نوزادان بیشتر از بزرگسالان است.
دوره‌های بیماری آبله مرغان چیست؟
بین ایجاد عفونت با ویروس و بهبودی در آبله مرغان زمان زیادی وجود دارد. چهار دوره در این بیماری به عنوان مراحل آبله مرغان وجود دارد که از زمان ابتلا تا بهبود کامل را شامل می‌شود.
- دوره نهفتگی یا کمون که حدود سه هفته طول می‌کشد.
- دوره پرودرومال که به یک الی دو روز قبل از ایجاد بثورات جلدی گفته می‌شود.
- دوره ظهور بثورات
- تشکیل پوسته
دوره پرودرومال مرحله حساس بیماری بوده و بیمار در این دوره دچار تهوع و سردرد می‌شود. گاهی درجه حرارت بدن نیز به ۳۹ درجه افزایش پیدا می‌کند. برخی بیماران نیز دوره پرودرومال نداشته و پس از عفونت، بلافاصله بثورات جلدی ظاهر می‌شوند. آبله مرغان اغلب به عنوان یک بیماری ویروسی واگیردار برای دوران کودکی در نظر گرفته می‌شود. کودکان بیشتر در سنین پیش دبستانی و دبستان به این بیماری دچار می‌شوند. دوره بیماری بسیار کوتاه بوده و حدود ۱۰ روز است. البته این دوره در بزرگسالان با کودکان متفاوت است. بسورات جلدی ایجاد شده در بیماری آب مرغان نیز دارای ۴ مرحله است. مراحل تغییرات جوش‌های آبله مرغان شامل موارد زیر است. - بروز لکه‌های اریتماتوز
- بثورات پاپول
- آبسه یا پوستول
- پوسته‌ها
تا زمانی که تمامی پوسته‌ها از بین بروند، بیماری فرد هنوز مسری بوده و می‌تواند ویروس آبله مرغان را منتقل کند. اغلب دوره اول بثورات به سرعت از بین می‌رود. اما موارد دیگر نیز جایگزین آن خواهند شد. به طور کلی عوارضی کودک را تهدید نمی‌کند. اما نباید بثورات ایجاد شده توسط کودک دستکاری یا خارانده شوند. زیرا ممکن است باعث ایجاد عفونت و یا زخم گردد.
درمان آبله مرغان در کودکان
درمان جداگانه برای بیماری آبله مرغان در کودکان وجود ندارد. درمان این بیماری اغلب با کاهش علائم همراه است. در صورتی که کودک به ویروس‌های شدیدتر مبتلا شده باشد، ممکن است دارو‌های ضد ویروس تجویز شود. در این دوره می‌توان از لوسیون‌ها و ژل‌های حاوی روی، پلیدوکانول و تانن‌ها روی تاول استفاده کرد. استفاده از پماد کلوتریمازول برای تسکین علائم آبله مرغان مفید است. در برخی موارد داروی دیفن هیدرامین به عنوان داروی ضد هیستاماتیک تجویز می‌شود.
نحوه مراقبت بهتر از کودکان در دوره بیماری آبله مرغان
در طول دوره بیماری مادر یا پرستار کودک باید مراقب باشد که کودک جوش‌های آبله مرغان را نخاراند. زمانی که خارش جوش زیاد است باید ناخن‌های کودک گرفته شود. برای جلوگیری از خاراندن جوش آبله مرغان بهتر است از لباس‌های گشاد، سرد یا روپوش برای کودک استفاده شود. لباس‌های تنگ یا پشمی می‌تواند باعث تحریک بیشتر جوش‌ها شود. دوش آب گرم با صابون در طول دوره درمان مفید است. برخی از ترفند‌ها برای حفاظت بهتر از جوش‌های بیماری آبله مرغان در کودکان شامل موارد زیر است.
- استفاده از لباس با الیاف طبیعی و راحت برای کودک
- خودداری از گرم شدن و عرق کردن کودک
- عدم استفاده از غذا‌های گرم و تند در دوره بیماری
- به جای خاراندن پوست آن را با حوله نرم به آرامی بکشید.
- کوتاه کردن ناخن برای جلوگیری از
- استفاده از جوراب و کشیدن آن روی دست برای جلوگیری از خاراندن جوش آبله مرغان توسط کودک
استفاده از واکسیناسیون برای حفاظت بیشتر
در اغلب موارد ایمن نگه داشتن کودک نسبت به ابتلا به این بیماری وجود ندارد. زیرا ویروس آن قبل از بروز علائم در هوا وجود داشته و کودک را درگیر می‌کند. انجام واکسیناسیون می‌تواند به عنوان یکی از روش‌های مطمئن جهت پیشگیری مورد استفاده باشد. شباهت بین واکسن‌های پیشگیری از بیماری‌های ویروسی باعث می‌شود تا بدن برای مبارزه با ویروس‌ها آماده شود.
واکسن‌های آبله مرغان دارای دو دوز متفاوت است. دوز اول در سن ۱۲ تا ۱۵ ماهگی تزریق می‌شود و دوز دوم نیز باید بین سن ۴ تا ۶ سالگی دریافت شود. در این بین افرادی هستند که امکان دریافت واکسن آبله مرغان را ندارند.
- افراد مبتلا به بیماری سل
- کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
- بانوان باردار یا زنانی که قصد دارند در آینده باردار شوند.
- کسانی که به واکسن یا قسمتی از واکسن حساسیت دارند.
- کسانی که اخیرا خونریزی داشته یا انتقال خون انجام دادند.
- کسانی که اخیرا واکسن‌های زنده دیگری را دریافت کرده‌اند.
ظاهر جوش‌های آبله مرغان
جوش‌های بیماری آبله مرغان با برآمدگی‌های کوچک همراه هستند که خارش زیادی دارند. این جوش پس از ظهور به شکل تاول درآمده و زمینه آن صورتی رنگ است. پس از گذشت چند روز به پوسته‌های خشک و قهوه‌ای تبدیل خواهند شد. در صورتی که ضایعات ایجاد شده روی بدن بسته شوند، دیگر قابلیت انتقال وجود ندارد.
چه زمانی پس از ابتلا به آبله مرغان پزشک مراجعه کنیم؟
علائم اولیه آبله مرغان شامل تب، خستگی و بی‌اشتهایی، سردرد و بد خلقی کودک است. زمانی که متوجه چنین علائمی در کودک شدید، احتمالا یک الی دو روز پس از آن، راش‌های قرمز رنگ روی پوست ظاهر می‌شود. در زمان بروز این علائم بهتر است به پزشک عمومی مراجعه شود. پزشک می‌تواند پس از معاینه فیزیکی بثورات ایجاد شده و پرسیدن برخی سؤالات درباره علائم بیماری، آن را تشخیص دهد. همچنین دارو‌های مورد نیاز نیز تجویز خواهند شد. وجود برخی علائم در بزرگسالان نشان می‌دهند که باید هرچه زودتر به یک متخصص عفونی مراجعه کنید.
- ایجاد ضایعه در چشم
- بروز بثورات پوستی دردناک، قرمز و گرم
- افزایش ضربان قلب، ایجاد سرگیجه شدید و تنگی نفس
- لرزش دست و ایجاد اختلال در هوشیاری
- ایجاد عدم هماهنگی در عضلات
- استفراغ و سرفه شدید
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به آبله مرغان قرار دارند؟
به طور کلی تمام کسانی که پیش از این در معرض این بیماری قرار نگرفته باشند ممکن است به این ویروس مبتلا شوند. قرارگیری در معرض ویروس از طریق عفونت فعال قبلی یا واکسیناسیون باعث کاهش خطر ابتلا به این بیماری ویروسی خواهد شد. با این حال هر یک از شرایط زیر می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
- تماس با فرد آلوده که اخیرا به بیماری آبله مرغان دچار شده است.
- افراد کمتر از سن ۱۲ سال که بیش از این به آبله مرغان مبتلا نشده‌اند.
- بزرگسالانی که با کودکان زندگی می‌کنند.
- کسانی که در مراکز نگهداری از کودکان یا مدرسه شاغل هستند.
- افرادی که به دلیل بیماری دارای سیستم ایمنی بدن ضعیف هستند.
آبله مرغان برای چه کسانی خطرناک است؟
- افرادی که به دلیل شیمی درمانی یا بیماری‌هایی مانند سرطان و یا HIV سیستم ایمنی بسیار ضعیفی دارند.
- کسانی که به دلیل داشتن بیماری‌های مختلف از جمله آسم از دارو‌های استروئیدی استفاده می‌کنند.
- نوزادانی که مادران آن‌ها قبلا به آبله مرغان دچار نشده یا واکسن آن را دریافت نکرده‌اند.
- زنان بارداری که پیش از این به آبله مرغان مبتلا نشدند.
- افراد سیگاری، نوجوانان و بزرگسالانی که پیش از این به آبله مرغان دچار نشدند.
آبله مرغان برای زنان باردار بسیار خطرناک بوده و ممکن است عوارضی مانند وزن کم نوزاد در هنگام تولد و یا بروز ناهنجاری‌های اندام در بین نوزادان را ایجاد کند. مادرانی که در هفته آخر و یا چند روز بعد از زایمان به این بیماری دچار شوند، کودک آن‌ها در معرض خطر ابتلا به یک عفونت جدی قرار می‌گیرد. در صورتی که در دوران بارداری فرد به آبله مرغان دچار شود، باید هرچه زودتر به پزشک متخصص مراجعه کند.
آبله مرغان و زونا چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
این دو بیماری مشابه یکدیگر بوده و عامل آن نیز یک نوع ویروس است. البته ممکن است زونا به عنوان آبله مرغان در بزرگسالي تنها در یک بخش بدن ظهور کند. کسانی که به بیماری زونا مبتلا می‌شوند در سال‌های قبل به آبله مرغان نیز مبتلا شده بودند.
جمع‌بندی
کسانی که یک بار به آبله مرغان مبتلا شده باشند به احتمال بسیار زیاد دیگر مبتلا نمی‌شوند. اما افرادی که مبتلا نشده‌اند می‌توانند از واکسن برای پیشگیری از این بیماری استفاده کنند. استفاده از واکسن به عنوان نسخه ضعیف شده ویروس، باعث مقاوم شدن سیستم ایمنی در برابر ویروس خواهد شد. کودکان نیز با واکسیناسیون در مقابل این بیماری مقاوم می‌شوند. زمان خوب شدن آبله مرغان به عوامل مختلفی مثل سن، سیستم ایمنی بدن، سلامت عمومی و شرایط بدن بستگی دارد. زمانی که یک کودک یا فرد بزرگسال به آبله مرغان دچار شده است، باید به متخصص بیماری‌های عفونی مراجعه کند.
