اگر به دنبال راهی مؤثر برای محافظت از خود و عزیزانتان در برابر بیماری‌های مقاربتی و سرطان‌های مرتبط با ویروس HPV هستید، گارداسیل همان راهکار هوشمندانه‌ای است که باید بیشتر درباره آن بدانید. در ادامه این مطلب به طور جامع این واکسن را بررسی خواهیم کرد و شما پاسخ سوالات خود نظیر واکسن گارداسیل چند دوز دارد، چه موقع باید استفاده شود و چه عوارضی دارد را خواهید یافت. ویروس پاپیلومای انسانی HPV یکی از شایع‌ترین عفونت‌های منتقله از راه جنسی در جهان است که می‌تواند منجر به بروز زگیل تناسلی، سرطان دهانه رحم، مقعد و حتی گلو شود. پس اگر می‌خواهید با آگاهی بیشتر از بروز عفونت‌های دستگاه تناسلی و بیماری‌های مقاربتی پیشگیری کنید، این مطلب مختص شماست.
واکسن Gardasil چیست؟
این واکسن یکی از انواع واکسن‌های HPV است که برای محافظت در برابر نوعی ویروس منتقل‌شونده از طریق تماس پوستی و جنسی استفاده می‌شود. این واکسن از فرد در برابر ویروس پاپیلومای انسانی نوع 6، 11، 16 و 18 محافظت ایجاد می‌کند که می‌توانند موجب زگیل تناسلی و برخی سرطان‌ها شوند.
زگیل تناسلی و زگیل مقعد از شایع‌ترین بیماری‌های مقاربتی در جهان هستند که عامل آن‌ها ویروس HPV است. گارداسیل با جلوگیری از ورود این ویروس به بدن، از بروز بیماری‌هایی مانند سرطان دهانه رحم، واژن، فرج، مقعد، آلت تناسلی و برخی سرطان‌های ناحیه گلو پیشگیری می‌کند. 70 درصد از موارد سرطان واژن، 30 درصد از موارد سرطان فرج و 85 تا 90 درصد از موارد سرطان مقعد به دلیل این ویروس اتفاق می‌افتد.
گارداسیل در قالب سرنگ از پیش پر شده بوده و برای دختران و زنان 9 تا 26 سال و همچنین برای پسران و مردان 9 تا 21 سال قابل استفاده است. تزریق گارداسیل در بازو و در قالب دو یا سه دوز انجام می‌شود. دوز اول در ماه صفر، دوز دوم دو ماه بعد و دوز سوم چهار ماه بعد تزریق می‌گردد. هر دوز 0.5 میلی‌لیتر حجم دارد.
گارداسیل حاوی ویروس ضعیف یا کشته‌شده نیست، بلکه شامل ذراتی است که از پروتئین دیواره خارجی ویروس پاپیلومای انسانی ساخته شده‌اند. این ذرات سیستم ایمنی را تحریک کرده و تولید آنتی‌بادی علیه ویروس را در بدن آغاز می‌کنند.
تزریق به موقع گارداسیل می‌تواند از ابتلا به زگیل تناسلی، چه در شرایط رابطه جنسی و چه در حالت‌های بدون رابطه، جلوگیری نماید. بسیاری از افراد آلوده به HPV هیچ علامتی ندارند و از وجود بیماری در بدن خود بی‌خبر هستند. به همین دلیل، سازمان غذا و داروی آمریکا توصیه می‌کند که دختران و پسران در سنین مدرسه واکسینه شوند چراکه واکسن در سنین نوجوانی بیشترین اثرگذاری را دارد.
در چه مواقعی باید از واکسن Gardasil استفاده کرد؟
گارداسیل جهت پیشگیری از عفونت‌های ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی HPV کاربرد دارد. این ویروس می‌تواند منجر به بروز سرطان‌هایی مانند سرطان دهانه رحم، رحم، مقعد، دهان و گلو شود. استفاده از این واکسن به‌ویژه برای جلوگیری از ابتلا به نوع‌های 16 و 18 ویروس HPV که با خطر بالای ابتلا به سرطان رحم همراه هستند، پیشنهاد می‌شود.
واکسن Gardasil همچنین در پیشگیری از عفونت‌های جنسی مؤثر است و به‌صورت سه دوز در بازه‌های زمانی معین تزریق می‌شود. این واکسن در سطح جهانی به عنوان واکسنی پیشگیرانه در برابر سرطان‌ها شناخته شده است.
این واکسن برای دختران و زنان بین ۹ تا ۴۵ سال جهت محافظت در برابر سرطان‌های دهانه رحم، واژن، وولو و مقعد و همچنین پیشگیری از زگیل تناسلی ناشی از تیپ‌های ۶ و ۱۱ ویروس HPV استفاده می‌شود.
همچنین برای پسران و مردان ۹ تا ۴۵ سال جهت جلوگیری از سرطان مقعد و زگیل‌های تناسلی توصیه می‌گردد. این واکسن تنها نقش پیشگیری دارد و برای درمان عفونت HPV کاربردی ندارد.
زمان تزریق واکسن گارداسیل چه موقعی است؟
بهترین زمان برای تزریق گارداسیل، پیش از آغاز فعالیت جنسی و در سنین پایین است. این واکسن بیشترین تأثیر را زمانی دارد که بدن هنوز در معرض ویروس HPV قرار نگرفته باشد. طبق توصیه CDC، تزریق دو دوز واکسن برای کودکان ۱۱ تا ۱۲ ساله با فاصله ۶ تا ۱۲ ماه انجام می‌شود و حتی می‌توان از سن ۹ سالگی نیز واکسیناسیون را آغاز کرد. شواهد نشان می‌دهد که در اوایل نوجوانی، بدن پاسخ ایمنی قوی‌تری نسبت به واکسن نشان می‌دهد.
اگرچه تزریق واکسن تا سن ۲۶ سالگی مؤثر است، اما با افزایش سن و احتمال شروع روابط جنسی، میزان اثربخشی واکسن کاهش می‌یابد. در سال ۲۰۱۸، سازمان FDA دامنه سنی مجاز برای تزریق را تا ۴۵ سالگی افزایش داد، اما باید توجه داشت که افراد بزرگ‌سال ممکن است قبلاً در معرض انواع مختلف ویروس HPV قرار گرفته باشند و در نتیجه، واکسن برای آن‌ها کارایی کمتری داشته باشد. با این حال، دریافت واکسن پس از ۲۶ سالگی تنها در صورت مشورت با پزشک توصیه می‌شود.
برنامه زمان‌بندی تزریق گارداسیل معمولاً به صورت سه‌مرحله‌ای انجام می‌شود. برای دختران زیر ۱۵ سال، استفاده از برنامه دو دوزی نیز امکان‌پذیر است، به‌شرط آنکه فاصله بین دو دوز حداقل ۶ و حداکثر ۱۲ ماه باشد.
تزریق واکسن گارداسیل برای مردان همجنس‌گرا نیز تا سن ۲۶ سالگی توصیه شده است. همچنین لازم به ذکر است که تزریق واکسن برای زنانی که قبلاً با ژنوتیپ‌های موجود در واکسن آلوده شده‌اند، ضرورتی ندارد. مطالعات نشان داده‌اند که مصونیت ناشی از واکسن ممکن است تا ۵ سال پایدار باقی بماند، اما این مدت دقیق مشخص نیست.
تزریق این واکسن به معنای بی‌نیازی از انجام غربالگری‌های منظم سرطان دهانه رحم نیست. چون احتمال آلودگی با سایر ژنوتیپ‌های ویروس HPV همچنان وجود دارد.
بررسی انواع گارداسیل
بسیاری از مردم به اشتباه گمان می‌کنند که گارداسیل برای درمان زگیل تناسلی تجویز می‌شود در حالیکه این واکسن نقشی در درمان ندارد، بلکه برای پیشگیری از ابتلا به انواع خاصی از سرطان‌ها مانند سرطان دهانه رحم، واژن، آلت تناسلی، مقعد، گلو و سر مورد استفاده قرار می‌گیرد. سازمان غذا و داروی آمریکا FDA تاکنون سه نوع واکسن HPV را تأیید کرده است که در ادامه هریک را توضیح داده‌ایم:
• گارداسیل چهار ظرفیتی (vHPV4)
گارداسیل چهار ظرفیتی (vHPV4) نخستین واکسن تایید شده توسط FDA در سال ۲۰۰۶ است که در برابر چهار نوع ویروس شامل ۶، ۱۱، ۱۶ و ۱۸ ایمنی ایجاد می‌کند. این واکسن می‌تواند تا ۷۰ درصد از خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را کاهش دهد. در مقابل، گارداسیل ۹ تا ۹۰ درصد در پیشگیری از این نوع سرطان‌ها مؤثر است.
• گارداسیل ۹ (vHPV9)
گارداسیل ۹ یکی از جدیدترین واکسن‌های HPV است که از بدن در برابر ۹ نوع مختلف ویروس اچ‌پی‌وی از جمله انواع ۶، ۱۱، ۱۶، ۱۸، ۳۱، ۳۳، ۴۵، ۵۲ و ۵۸ محافظت می‌کند. در میان این ویروس‌ها، انواع ۱۶ و ۱۸ از جمله خطرناک‌ترین نوع‌ها محسوب می‌شوند که می‌توانند منجر به سرطان‌هایی نظیر سرطان دهانه رحم و واژن شوند. همچنین، دو نوع ۶ و ۱۱ از رایج‌ترین انواع ویروس هستند که معمولاً به شکل زگیل تناسلی ظاهر می‌شوند. در کشورهایی مانند ایالات متحده آمریکا، گارداسیل ۹ بیشترین کاربرد را دارد، زیرا ایمنی گسترده‌تری در برابر انواع HPV فراهم می‌کند.
• سرواریکس (vHPV2)
سرواریکس، واکسن دو ظرفیتی HPV است که در سال ۲۰۰۹ مورد تایید FDA قرار گرفت. این واکسن تنها در برابر انواع پرخطر HPV یعنی ۱۶ و ۱۸ که عامل سرطان هستند محافظت ایجاد می‌کند، اما در برابر سویه‌هایی که منجر به زگیل تناسلی می‌شوند ایمنی ندارد. بنابراین، سرواریکس برای پیشگیری از زگیل تناسلی مناسب نیست.
افزون بر این واکسن‌ها، یک واکسن ایرانی با نام پاپیلوگارد نیز در دسترس است. واکسن پاپیلوگارد که نسخه ایرانی واکسن HPV است، در سال ۱۳۹۹ با تایید سازمان غذا و دارو وارد بازار شد. این واکسن دو ظرفیتی بوده و تنها در برابر ویروس‌های ۱۶ و ۱۸ ایمنی ایجاد می‌کند. پاپیلوگارد نسبت به انواع خارجی قیمت مناسب‌تری دارد و در ایران دسترسی به آن آسان‌تر است.
مقایسه گارداسیل ۴ و ۹
از اواخر سال ۲۰۱۶ به بعد، تنها گارداسیل ۹ در ایالات متحده توزیع می‌شود که در برابر ۹ نوع ویروس HPV محافظت می‌نماید. مقایسه گارداسیل ۴ و ۹ نشان می‌دهد که گارداسیل ۹ پوشش ویروسی بیشتری دارد به‌علاوه چهار نوع مشترک، پنج نوع دیگر از ویروس‌های پرخطر را نیز پوشش می‌دهد که به افزایش محافظت در برابر سرطان‌ها کمک می‌کند.
از نظر اثربخشی، گارداسیل ۴ می‌تواند در برابر سرطان‌هایی که ناشی از ویروس‌های ۱۶ و ۱۸ هستند محافظت کند، در حالی که گارداسیل ۹ علاوه بر این دو، در برابر سایر انواع مرتبط با سرطان نیز موثر است. به همین دلیل، گارداسیل ۹ اثربخشی کلی بیشتری داشته و می‌تواند از ۹۰ درصد موارد سرطان‌های مرتبط با HPV پیشگیری کند.
چه افرادی واجد شرایط تزریق واکسن Gardasil هستند؟
افرادی که واجد شرایط دریافت گارداسیل هستند شامل گروه‌هایی می‌شوند که در معرض خطر بالاتری از ابتلا به ویروس HPV قرار دارند. از جمله این افراد می‌توان به کسانی اشاره کرد که به زگیل تناسلی مبتلا هستند، روابط جنسی پرخطر دارند، بیش از یک شریک جنسی دارند، با همجنس خود رابطه دارند، شریک جنسی آن‌ها به زگیل تناسلی مبتلاست، یا به دلیل نوع شغل خود در معرض ویروس HPV قرار می‌گیرند.
افراد غیر واجد شرایط برای تزریق گارداسیل
افرادی که نباید گارداسیل دریافت کنند را در زیر می‌بینید:
• کسانی که واکنش آلرژیک شدید به هر یک از مواد تشکیل‌دهنده واکسن HPV یا دوزهای قبلی آن نشان داده‌اند.
• افرادی که به مخمر قارچی حساسیت دارند.
• افرادی که دچار مشکلات سیستم ایمنی مانند سرطان یا HIV هستند.
• کسانی که در زمان واکسیناسیون دچار بیماری‌های حاد نظیر آنفولانزا هستند و باید تا بهبود علائم از واکسیناسیون خودداری کنند.
همچنین، اگر فردی در دوره بارداری قرار داشته باشد، توصیه می‌شود واکسن را تا پس از بارداری به تعویق بیندازد. در خصوص شیردهی، اگرچه هیچ شواهدی مبنی بر اثر منفی واکسن بر شیر مادر یا نوزاد وجود ندارد، ولی به دلیل امکان ترشح برخی داروها در شیر انسان، واکسن در مادران شیرده باید با احتیاط مصرف شود.
واکسن Gardasil عوارض دارد؟
گارداسیل ممکن است همانند سایر واکسن‌ها برخی عوارض جانبی را به همراه داشته باشد. این عوارض اغلب خفیف و موقت هستند و معمولا پس از چند روز برطرف می‌شوند. از جمله عوارض شایع این واکسن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• درد، قرمزی یا تورم در محل تزریق واکسن
• تب
• سرگیجه یا غش (که در نوجوانان شایع‌تر است)
• سردرد و احساس خستگی
• حالت تهوع
• درد عضلانی یا مفصلی
در برخی موارد، ممکن است عوارض نادر و شدیدتری نیز ایجاد شود:
• واکنش‌های آلرژیک شدید که شامل بثورات پوستی، خارش، تورم صورت و مشکلات تنفسی است.
• غش کردن که معمولاً در نوجوانان بیشتر مشاهده می‌شود.
برای جلوگیری از مشکلات ناشی از غش، توصیه می‌شود که افراد در هنگام تزریق و به مدت 15 دقیقه پس از آن بنشینند یا دراز بکشند. همچنین، در صورت بروز هرگونه واکنش آلرژیک یا عوارض شدیدتر، مشاوره پزشکی ضروری است.
دقت داشته باشید که واکنش بدن به واکسن در افراد مختلف متفاوت است و گاهی ممکن است علائم حساسیتی ایجاد شود. در صورتی که نشانه‌های زیر ظاهر شد، لازم است در اولین فرصت با پزشک متخصص پوست، متخصص زنان یا اورولوژیست مشورت شود:
• اضطراب
• تعریق سرد
• دشواری در تنفس
• ضعف
• خس‌خس کردن سینه
• تند شدن ضربان قلب
• بیهوش شدن
قیمت واکسن‌های گارداسیل
قیمت واکسن‌های گارداسیل به‌طور مشخص قابل تعیین نیست، زیرا با توجه به نوسانات نرخ ارز تغییر می‌کند همچنین کشور سفارش‌دهنده نیز در تعیین قیمت تأثیر دارد به‌طوری‌که سفارش ترکیه پایین‌ترین قیمت و سفارش آمریکا بالاترین قیمت را دارد. این واکسن در بازار آزاد نسبت به هلال احمر تا سه برابر گران‌تر عرضه می‌شود. همچنین گارداسیل تحت پوشش بیمه درمانی قرار ندارد و معمولاً قیمت بالایی دارد.
در سال ۱۴۰۳، گارداسیل ۴ ظرفیتی از حدود ۴.۷۵۰.۰۰۰ تا ۵.۰۰۰.۰۰۰ تومان قیمت‌گذاری شده است. قیمت واکسن گارداسیل ۹ و HPV نیز بین ۹.۵۰۰.۰۰۰ تا ۱۸.۰۰۰.۰۰۰ اعلام شده است.
اگر واکسن از طریق هلال احمر تهیه شود، قیمت آن کمتر خواهد بود، زیرا در این مراکز معمولاً واکسن‌های ایرانی ارائه می‌شوند. برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره قیمت دقیق و نحوه تهیه، می‌توان با پزشک متخصص یا داروخانه تماس گرفت.
بررسی میزان ایمنی واکسن‌های گارداسیل
بررسی‌های ایمنی انجام‌شده طی بیش از ۱۲ سال نشان داده‌اند که واکسن‌های گارداسیل HPV عارضه جانبی جدی ایجاد نکرده‌اند. شایع‌ترین واکنش‌ها محدود به درد و علائم موضعی در محل تزریق بوده‌اند که مشابه واکنش‌هایی هستند که در دیگر واکسن‌ها نیز مشاهده می‌شود.
وزارت بهداشت، ایمنی گارداسیل را از طریق گزارش‌های مربوط به عوارض جانبی پس از صدور مجوز بررسی کرده است. نتایج این بررسی‌ها با داده‌های مطالعات ایمنی پیش از تأیید واکسن هم‌خوانی داشته و مشابه سایر واکسن‌ها بوده است. داده‌های ایمنی جدید نیز همچنان حاکی از بی‌خطر بودن واکسن‌های HPV هستند.
در مواردی مانند سایر واکسن‌ها، غش ناگهانی پس از تزریق گارداسیل دیده شده که ممکن است منجر به سقوط و آسیب‌هایی مانند ضربه به سر شود. برای پیشگیری از این اتفاقات، توصیه می‌شود فرد دریافت‌کننده واکسن به مدت ۱۵ دقیقه پس از تزریق در حالت نشسته یا دراز کشیده باقی بماند و تحت نظارت قرار گیرد.
آیا واکسن‌های گارداسیل منجر به درمان زگیل تناسلی می‌شوند؟
واکسن گارداسیل بعد از ابتلا به زگیل تناسلی نمی‌تواند نقش درمانی ایفا کند و تنها برای پیشگیری طراحی شده است اما تزریق آن حتی پس از ابتلا هم ممنوعیتی ندارد و ممکن است در جلوگیری از ابتلا به سایر سویه‌های ویروس HPV مفید باشد.
گارداسیل برای محافظت در برابر چهار نوع از ویروس پاپیلومای انسانی طراحی شده که عامل اصلی بروز زگیل تناسلی و برخی سرطان‌ها هستند. بنابراین، درحالی‌که تاثیری بر زگیل‌های موجود ندارد، می‌تواند از ابتلا به انواع دیگر ویروس در آینده پیشگیری کند.
بررسی اثرات واکسن‌های گارداسیل
برخی افراد به‌اشتباه تصور می‌کنند که گارداسیل از انتقال انواع مختلف بیماری‌های مقاربتی مانند تبخال تناسلی جلوگیری می‌کند، اما با شناخت تفاوت میان تبخال و زگیل تناسلی مشخص می‌شود که عملکرد اصلی این واکسن تنها پیشگیری از زگیل تناسلی است. همچنین، تشخیص تفاوت زگیل تناسلی و جوش نیز به اهمیت ویروس HPV و ضرورت واکسیناسیون با گارداسیل اشاره دارد. ویروس HPV عامل اصلی بسیاری از موارد سرطان دهانه رحم محسوب می‌شود. به همین دلیل، استفاده از واکسن‌های گارداسیل برای پیشگیری از زگیل تناسلی توصیه می‌شود.
• اثر گارداسیل بر زگیل تناسلی
ویروس‌های نوع ۶ و ۱۱ از خانواده HPV در ایجاد زگیل تناسلی نقش دارند. تحقیقات نشان داده‌اند که گارداسیل می‌تواند تا ۹۰ درصد احتمال ابتلا به این دو نوع ویروس را کاهش دهد. لازم به ذکر است که این واکسن تنها از بروز زگیل تناسلی پیشگیری می‌کند و خاصیت درمانی ندارد، بلکه با تقویت سیستم ایمنی بدن از ابتلا جلوگیری می‌کند.
• واکسن HPV و تست پاپ اسمیر
برخی زنان بر این باورند که دریافت گارداسیل نیاز به انجام تست پاپ اسمیر را از بین می‌برد، اما این باور نادرست است. با وجود اینکه این واکسن تا حدود ۱۰ سال بدن را در برابر ویروس HPV محافظت می‌کند، نمی‌تواند جایگزین تست پاپ اسمیر یا غربالگری سرطان دهانه رحم شود. بنابراین، توصیه می‌شود زنان دارای روابط جنسی فعال پس از سن ۲۵ سالگی این تست را به‌طور منظم انجام دهند.
• تاثیر گارداسیل بر ناباروری
در حال حاضر تحقیقات درباره ارتباط احتمالی بین ناباروری زنان و واکسن HPV ادامه دارد، اما تاکنون مدرکی دال بر اینکه گارداسیل باعث نازایی یا نارسایی تخمدان شود، ارائه نشده است. با این وجود، پیشنهاد می‌شود قبل از تزریق این واکسن، بررسی‌های لازم درباره سوابق بیماری فرد انجام گیرد.
آیا واکسن‌های گارداسیل تداخل دارویی ایجاد می‌کنند؟
برخی داروها ممکن است با گارداسیل تداخل داشته باشند که از جمله آن‌ها می‌توان به داروهای استروئیدی، داروهای شیمی‌درمانی، داروهای مورد استفاده در درمان اختلالات خودایمنی، روماتوئید و آرتریت و همچنین داروهای مربوط به پیوند اعضا اشاره کرد.
تزریق گارداسیل به‌صورت هم‌زمان با واکسن هپاتیت B امکان‌پذیر است، مشروط بر اینکه از دو محل تزریق مجزا انجام شود. همچنین، تزریق هم‌زمان گارداسیل با دو واکسن مننژیت پلی‌ساکاریدی کونژوگه با سم دیفتری و واکسن دیفتری-کزاز-سیاه‌سرفه نیز، به شرط استفاده از محل تزریق متفاوت، بلامانع است. مصرف داروهای هورمونی ضدبارداری تأثیری بر تولید پاسخ ایمنی در بدن افرادی که گارداسیل دریافت کرده‌اند، ندارد.
داروهایی که موجب سرکوب سیستم ایمنی می‌شوند، نظیر عوامل آلکیله‌کننده، کورتیکواستروئیدها، داروهای سیتوتوکسیک و همچنین پرتودرمانی، ممکن است باعث کاهش پاسخ ایمنی بدن نسبت به این واکسن شوند. از دیگر داروهایی که می‌توانند با واکسن HPV تداخل داشته باشند می‌توان به مایکوفنولات موفتیل، هیدروکسی کلروکین و آزاتیوپرین اشاره کرد. علاوه بر این، تزریق گارداسیل برای افرادی که دارای ضعف شدید سیستم ایمنی، اختلالات خونی، بیماری‌های ایمنی، عفونت یا تب هستند، توصیه نمی‌شود.
جمع‌بندی
واکسن‌های گارداسیل برای پیشگیری از عفونت HPV و بیماری‌های مرتبط با آن از جمله زگیل تناسلی و سرطان‌های دهانه رحم، واژن، مقعد و گلو طراحی شده‌اند. این واکسن‌ها برای دختران و پسران ۹ تا ۴۵ سال توصیه می‌شوند و در قالب ۲ یا ۳ دوز تزریق می‌گردند. گارداسیل در سه نوع (چهار ظرفیتی، نه‌ظرفیتی و دو ظرفیتی/سرواریکس) عرضه می‌شود و نوع ۹ آن گسترده‌ترین پوشش را دارد. تزریق آن پیش از شروع روابط جنسی اثربخشی بالاتری دارد و نقش پیشگیرانه دارد. همچنین نسخه ایرانی این واکسن با نام پاپیلوگارد نیز موجود است.
